Afrika kökenli Türkler, Türkiye’de çok çeşitli tarihi ve kültürel etkileşimlerin bir sonucu olarak ortaya çıkmış bir topluluktur. Türkiye’nin Osmanlı İmparatorluğu dönemindeki yayılımı, Kuzey Afrika ve Batı Afrika’dan gelen göçlerle birleştiğinde, Afro-Türk toplulukları ortaya çıktı.
Afrika kökenli Türklerin tarihi, 15. yüzyıla kadar dayanır ve Osmanlı İmparatorluğu’nun 16. yüzyılın başlarından itibaren Afrika’nın kuzey sahil şeridindeki yerleşimlerini fethetmesiyle daha da gelişti. Bu dönemde, Afrika kökenli Müslümanlar, Kuzey Afrika’nın Osmanlı İmparatorluğu tarafından yönetildiği bölgelere göç ettiler ve burada Osmanlı ordusunda savaşarak ya da ticaret yaparak hayatlarını sürdürdüler.
Daha sonra, 19. yüzyılın sonlarından itibaren, Batı Afrika’dan gelen göçlerle birlikte Türkiye’de bir Afro-Türk topluluğu daha oluştu. Bu dönemde, Osmanlı İmparatorluğu, Batı Afrika’dan getirilen köleleri topraklarında çalıştırmaya başlamıştı. Kölelik, 1908 yılında Osmanlı İmparatorluğu’nda resmen kaldırıldı, ancak Afro-Türklerin torunları hala Türkiye’de yaşıyorlar ve kendilerine özgü bir kültürel miras taşıyorlar.
Afrika kökenli Türklerin tarihi, Türkiye’nin sosyal ve kültürel tarihinde önemli bir yere sahiptir ve günümüzde de hala devam eden Afro-Türk kültürü, Türk kültürüne benzersiz bir zenginlik katmaktadır.
Bazı AfroTürk Ünlüler:
- Esmeray: Türk pop müziği sanatçısı. 1970’lerde ve 1980’lerin başında Türk müzik sahnesinde önemli bir yere sahipti.
- Dursune Şirin: Yeşilçam dönemi oyuncusu.
- Celal Yonat: Yeşilçam dönemi oyuncusu.
- İbrahim Şirin: Türk sanat müziği sanatçısı.
- Kuzgun Acar: Türk heykeltıraş.
- Sait Sökmen: Türk koreograf.
- Tuğçe Güder: Türk model ve oyuncu.
- Mansur Ark: Türk pop müziği sanatçısı.
- Yasemin Esmergül: Yeşilçam dönemi oyuncusu.
- Ahmet Kostarika: Yeşilçam dönemi oyuncusu.
- Cenk Sökmen: Türk müzisyen.
- Melis Sökmen: Türk müzisyen.
- Sibel Sürel: Türk balerin.
- Ali Tınaz: Türk televizyon programcısı.
- Tuncay Vural: Türk koreograf.
- Defne Joy Foster: Türk oyuncu ve televizyon programcısı. Babası Afro-Amerikalı.
- Fercani Şener: Türk futbolcu.
- Ömer Besim Koşalay: Türk atlet ve gazeteci.
- Vahap Özaltay: Türk futbolcu.
- Hadi Türkmen: Türk futbol yöneticisi. Türkiye Futbol Federasyonu’nun eski asbaşkanı.
- Sadri Usuoğlu: Türk menajer ve eski futbolcu.
- Mustafa Yıldız, ‘Arap Mustafa’: Türk güreşçi. 1972 ve 1981 Kırkpınar Başpehlivanı.
- Mustafa Olpak: Türk yazar ve aktivist.
- Selim Karakaya: Türk oyuncu ve dansçı.
- Zenci Musa: Osmanlı İmparatorluğu’nun gizli örgütü Teşkilât-ı Mahsûsa üyesi.
- Baroness Meral Hussein-Ece: Türk asıllı İngiliz politikacı.
- Ahmet Ali Çelikten: Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk pilotlarından biri olarak kabul edilir.
Türkiye’deki Afro-Türk toplulukları, genellikle İstanbul, İzmir, Bursa, Mersin, Adana ve Antalya gibi büyük şehirlerde yaşamaktadır. Bu topluluklar, farklı etnik gruplardan oluşsa da, ortak bir kültürel mirasa sahiptirler. Afro-Türkler, genellikle müzik, dans ve yemek gibi kültürel aktivitelerle tanınırlar.
Türkiye’deki Afro-Türk toplulukları, toplumsal yapıları bakımından farklıdır. Bazıları, yoksulluk, işsizlik ve eğitim gibi sorunlarla karşı karşıyadır. Diğerleri ise, yüksek öğrenim görmüş, profesyonel kariyerlere sahip ve sosyo-ekonomik açıdan daha güçlüdür. Ancak, Afro-Türk toplulukları genel olarak Türkiye’deki diğer etnik topluluklarla benzer sorunlarla karşı karşıyadır.
-
İsimler ve Dil: Afrika Etkisini Yansıtan Türkçe Kelimeler
Afrika etkisi, Türkçe dilinde de kendini göstermiş ve bazı kelimelerde izlerini bırakmıştır. İşte Afrika etkisini yansıtan Türkçe kelimelerden bazıları:
- Zangoç: Afrika kökenli demircilerin kullandığı bir alet olan ‘zangoç’, Türkçe’de de aynı isimle kullanılmaktadır.
- Mangal: Afrika kökenli bir kelime olan ‘mangal’, Türkçe’de de barbekü ya da ızgara yapmak için kullanılan bir araç olarak bilinmektedir.
- Cezerye: Türk tatlısı olan ‘cezerye’, Fas kökenli bir kelime olan ‘jazeera’ kelimesinden türemiştir.
- Zıpzıp: Türkçe’de ‘konuşkan’ anlamına gelen ‘zıpzıp’ kelimesi, Wolof dilinde ‘konuşmak’ anlamına gelen ‘jibb’ kelimesinden gelmektedir.
- Samba: Brezilya dansı olarak bilinen ‘samba’, aslında Batı Afrika kökenli bir dans olan ‘semba’ kelimesinden türemiştir.
- Yemek: Türkçe’de ‘yemek’ olarak kullanılan kelime, Fas kökenli olan ‘yemekh’ kelimesinden türemiştir.
- Kuduz: Türkçe’de ‘kuduz’ olarak kullanılan kelime, Fas kökenli ‘kudur’ kelimesinden türemiştir.
- Şapşal: Türkçe’de ‘şapşal’ olarak kullanılan kelime, Nijerya kökenli ‘şapşalak’ kelimesinden türemiştir.
- Kıvırcık: Türkçe’de ‘kıvırcık’ olarak kullanılan kelime, Fas kökenli ‘kıvırcı’ kelimesinden türemiştir.
- Bambu: Türkçe’de ‘bambu’ olarak kullanılan kelime, Afrika kökenli ‘bambou’ kelimesinden türemiştir.
-
Kimlik ve Aidiyet: Afro-Türkler’in Çift Kimlik Algısı ve Sorunları
Günümüzde Türkiye’de yaşayan Afro-Türkler, hem Afrika kökenlerine hem de Türk kültürüne ait kimlik ve aidiyet hissederler. Ancak, çift kimlik algısı ve aidiyet sorunları yaşayan Afro-Türkler, kendilerini tam olarak hangi topluma ait hissettiklerine dair kafa karışıklığı yaşayabilirler.
Bunun sebepleri arasında Türk toplumunda yeterince tanınmamak, ayrımcılıkla karşı karşıya kalmak, kültürel farklılıkların reddedilmesi gibi etkenler yer alabilir. Ayrıca, Afro-Türkler’in bazıları kendi içlerinde de farklı kimliklere sahip olabilirler. Örneğin, bazı Afro-Türkler kendilerini hem Türk hem de Afro-Caribbean olarak tanımlayabilirler.
Bu çift kimlik algısı ve aidiyet sorunları, Afro-Türkler’in sosyal, kültürel ve ekonomik hayatını etkileyebilir. Bu nedenle, Türkiye’deki toplumsal yapının daha açık ve hoşgörülü hale getirilmesi ve Afro-Türkler’in de kendilerini tam olarak ifade edebilecekleri bir ortamın oluşturulması önemlidir.
-
Kültürel Mirasları: Müzik, Dans ve Geleneksel Sanatlar
Afro-Türk kültürü, Afrika ve Türk kültürlerinin birleşmesinden oluşan zengin bir mirasa sahiptir. Müzik, dans ve geleneksel sanatlar, bu mirasın en önemli bileşenlerindendir.
Afro-Türk müziği, Afrika ve Türk müziği tarzlarının birleşiminden oluşur. Ritimlerdeki güçlü vurgular ve melankolik ezgiler, Afrika ve Türk müziğinin karakteristik özellikleridir. Bu tarz müzikte kullanılan en popüler enstrümanlar arasında darbuka, ud, keman, ney ve klarnet bulunur. Afro-Türk müziği, özellikle İstanbul, İzmir ve Adana gibi büyük şehirlerde yoğun olarak icra edilir.
Afro-Türk dansları da kültürel mirasın önemli bir parçasıdır. Afrika kökenli ritimlerin Türk geleneksel dansları ile harmanlanması sonucu ortaya çıkan Afro-Türk dansları, enerjik ve coşkulu yapısıyla dikkat çeker. Afro-Türk danslarının en popüler örnekleri arasında zeybek, horon, halay ve çiftetelli bulunur.
Geleneksel Afro-Türk sanatları arasında ise seramik, dokuma, ahşap işçiliği ve metal işçiliği gibi el sanatları bulunur. Bu sanatlar, özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yaygın olarak icra edilir. Afro-Türk geleneksel sanatları
