Ahmet Ali Çelikten: İlk Türk Siyahi Pilot ve Osmanlı Havacılık Tarihinin Öncüsü

Ahmet Ali Çelikten, 1883 yılında İzmir”de dünyaya geldi. Annesi Nijerya kökenli, babası ise Afrikalıydı. Anneannesi ise köle tacirleri tarafından Borno Emirliği”nden alınıp İstanbul”a getirilmişti. Çelikten”in anneannesi, İstanbul”da hizmetçi olarak çalışırken, dönemin İstanbul ihtisap emininin katibi tarafından keşfedildi ve sarayda çalışmaya başladı.

Ahmet Ali Çelikten”in anneannesi sarayda çalıştığı için, aile İstanbul”da yaşamaya başladı. Çelikten, 1899 yılında Mekteb-i Harbiye”ye girdi ve orada askeri eğitim aldı. 1905 yılında ise eğitimini tamamlayarak teğmen rütbesiyle mezun oldu.

1911 yılında ise Ahmet Ali Çelikten, Osmanlı Devleti”nin ilk askeri pilotu oldu. Daha önce Fransa ve ABD”de de siyahi pilotlar olsa da, Çelikten dünyanın ilk siyahi askeri pilotu olarak tarihe geçti.

Çelikten”in pilotluk kariyeri oldukça başarılıydı. I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı ordusunda görev aldı ve pek çok kez başarılı uçuşlar gerçekleştirdi. Ayrıca, savaş sırasında Almanya”da pilot eğitimi aldı ve savaş sonrasında da İstanbul”da uçuş eğitimi verdi.

Ahmet Ali Çelikten”in eşi Prevezeli Hatice Hanım”dı ve evlilikleri 1919 yılında gerçekleşti. Bu evlilikten Mihrişah Tayyar, Naciye Muammer, Şükran Yılmaz, Melek Müjgan ve Neriman Fethi adlarında beş çocukları oldu.

Çelikten, savaş sonrasında Türk Hava Kurumu”nun kurulmasına da önemli katkılarda bulundu. Ayrıca, 1932 yılında Atatürk”ün talimatıyla İstanbul”da ilk kez hava postası hizmeti başlatıldığında, Çelikten de bu hizmette görev aldı.

Ahmet Ali Çelikten”in hayatı oldukça ilginç detaylarla doludur. Örneğin, Çelikten”in bir ara Osmanlı sarayında boksör olarak da görev yaptığı bilinmektedir. Ayrıca, Çelikten birçok dil biliyordu ve Osmanlı Devleti”nin çeşitli yerlerinde görev yaptığı için farklı kültürleri de yakından tanıma fırsatı buldu.

Bugün, Ahmet Ali Çelikten”in hatırası İzmir”de yaşatılmaktadır. İzmir”deki Adnan Menderes Havalimanı”na Çelikten”in adı verilmiştir ve havalimanında bir anıt heykeli bulunmaktadır.

• İlk Osmanlı Pilotu Olarak Tarihe Geçişi

Ahmet Ali Çelikten, Osmanlı İmparatorluğu döneminde ilk kez pilot eğitimi alan ve uçuş gerçekleştiren Türk pilotu olarak tarihe geçmiştir. 1912 yılında Almanya”ya giderek Pilot Mektebi”ne kaydoldu ve eğitimini tamamladı. Daha sonra, 1914 yılında Paris”te düzenlenen bir havacılık yarışmasında Türk bayrağı taşıyan ilk uçağıyla başarılı bir gösteri uçuşu gerçekleştirdi.

Ahmet Ali Çelikten”in bu başarısı, Osmanlı İmparatorluğu”nda havacılık alanında bir farkındalık oluşmasına ve bu alanda yapılan yatırımların artmasına neden oldu. Çelikten”in, Balkan Savaşı sırasında Osmanlı ordusuna bağlı birliklere hava desteği vermek için gerçekleştirdiği keşif uçuşları, Osmanlı İmparatorluğu”nun hava kuvvetlerinin ilk adımları olarak kabul edilir.

Ahmet Ali Çelikten”in uçuş kariyeri, I. Dünya Savaşı”nın başlamasıyla birlikte sona erdi. Savaşın ardından, Türkiye”de sivil havacılığın gelişmesinde önemli rol oynayan Çelikten, bir süre Türk Hava Yolları”nın da yönetiminde görev yaptı. 1969 yılında İstanbul”da hayatını kaybeden Ahmet Ali Çelikten, Türkiye havacılık tarihinin önemli isimleri arasında yer almaktadır.

• Yurtdışına Gidiş Macerası

Genç yaşta uçuşa ilgi duyan Çelikten, I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı ordusuna katılmak için gönüllü oldu. Burada uçak bakımı ve onarımı konusunda eğitim aldı ve ardından pilotluğa geçiş yaptı.

Çelikten’in pilotluğu hakkındaki ilk kayıtlar, Kasım 1916 tarihli bir Osmanlı gazetesinde yayınlandı. Bu haberde, Çelikten’in I. Dünya Savaşı sırasında düşman hatlarına keşif uçuşları gerçekleştirdiği belirtildi. Daha sonra Çelikten, Osmanlı ordusunun Filistin Cephesi’nde görev yaptı ve savaş boyunca birçok önemli görevi başarıyla yerine getirdi.

Savaşın ardından Çelikten, Fransa’ya gitti ve burada havacılık eğitimine devam etti. Fransa’da kaldığı dönemde, Türkiye’nin bağımsızlık mücadelesi için çalışmalar yürüttü. Ayrıca, Fransız Havacılık Ligi’ne katılarak yarışmalarda başarılar elde etti.

1925 yılında Türkiye’ye dönen Çelikten, burada uçuş okulu açtı ve birçok genç Türk’ü havacılık alanında eğitti. Ayrıca, Türkiye’deki ilk hava postası uçuşunu gerçekleştiren pilot oldu.

Çelikten, Türkiye’de havacılık alanında birçok başarıya imza attı ve aynı zamanda siyahi bir pilot olarak tarihe geçti. Ölümüne kadar Türkiye’de yaşayan Çelikten, Türk halkı tarafından büyük saygı ve sevgiyle anılır.

• Havacılıkta Yaptığı İlkler

Ahmet Ali Çelikten, Osmanlı İmparatorluğu”nun ilk pilotlarından biri olarak havacılıkta birçok ilke imza attı. Bunlardan bazıları şunlardır:

1. İlk Osmanlı pilotu olarak tarihe geçti.
2. Osmanlı İmparatorluğu”nun ilk uçağı olan “Vecihi K-VI” uçağına pilotluk yaptı.
3. Türkiye”de ilk hava postası uçuşunu gerçekleştirdi.
4. Türkiye”de ilk hava postası uçağı olan “Türk Tayyare Cemiyeti No.1” uçağına pilotluk yaptı.
5. Türkiye”de ilk paraşüt atlayışını gerçekleştirdi.
6. Türkiye”de ilk gece uçuşunu gerçekleştirdi.
7. Osmanlı İmparatorluğu”nda kurulan ilk pilotaj okulunda eğitmenlik yaptı.

Ahmet Ali Çelikten”in bu başarıları, Türkiye”nin havacılık tarihinde önemli bir yere sahip olmasına katkı sağladı.