Tarihin Emaneti: Emir Timur’un Kılıcının 520 Yıl Sonra Atatürk’ün Belinde Ne İşi Vardı?

Tarih, sadece olaylar ve tarihlerden ibaret donuk bir kayıtlar bütünü değildir. O, bazen bir sancakta, bazen bir şiirde ve bazen de bir kılıcın çeliğinde yaşayan, nefes alan bir mirastır. Kimi nesneler vardır ki, maddesel değerlerinin çok ötesinde, bir milletin kaderini, hafızasını ve sarsılmaz iradesini temsil ederler. Onlar, en zor zamanlarda ortaya çıkan, geçmişin kudretini bugünün mücadelesine taşıyan kutsal emanetlerdir. İşte bu emanetlerin belki de en anlamlılarından biri, tam 520 yıllık bir zaman köprüsünü aşarak, 1402 yılında bir Cihan İmparatoru’nun elinde parlayan kılıçların, 1922’de, can çekişen bir imparatorluğun küllerinden yeni bir ulus yaratan komutanların belinde yeniden ortaya çıkmasıdır. Bu, sadece bir tesadüf değil; bu, tarihin, en kritik anında kendi kahramanlarına en anlamlı sembolünü hediye etmesidir. Bu, Emir Timur’un kılıçlarının, Mustafa Kemal Paşa ve İsmet Paşa’nın belinde yeniden dirilişinin destansı öyküsüdür.

Bölüm 1: Çeliğin Hafızası – 1402, Emir Timur ve İzmir’in Fethi

Bu hikayeyi anlamak için, zaman makinesine atlayıp 15. yüzyılın başına, 1402 yılının kışına gitmemiz gerekiyor. O yıl, Ankara Savaşı’nda Osmanlı Sultanı Yıldırım Bayezid’i mağlup eden Cihan İmparatoru Emir Timur, ordularıyla birlikte Batı Anadolu’ya yönelmişti. Amacı, Anadolu’daki Türkmen beyliklerini yeniden canlandırmak ve bölgedeki siyasi dengeyi kendi lehine kurmaktı. Ancak Ege kıyılarında, yaklaşık bir asırdır Haçlı zihniyetinin bir kalesi olarak duran, Batı dünyasının bir ileri karakolu olan önemli bir engel vardı: İzmir.

O dönemde İzmir, Papalık tarafından desteklenen ve Rodos’u merkez olarak kullanan St. Jean (Aziz John) Şövalyeleri‘nin kontrolündeydi. Bu şövalyeler, bir nevi daimi Haçlılardı ve liman kalesi üzerinden Türk gemilerine ve kıyılarına sürekli saldırılar düzenliyor, bölgedeki Türk hakimiyetini tehdit ediyorlardı. Birçok Osmanlı padişahı burayı kuşatmış ancak tam bir başarı elde edememişti. İşte Emir Timur, bu Haçlı kalıntısını Anadolu’dan söküp atarak Türk yurdunun güvenliğini tam anlamıyla sağlamayı kendisine bir görev bildi. Aralık 1402’de başlayan kuşatma, Timur’un askeri dehası, mancınıkların gücü ve lağımcıların inanılmaz çabasıyla sadece iki hafta gibi kısa bir sürede başarıya ulaştı. Kalenin fethi, sadece askeri bir zafer değildi; aynı zamanda Anadolu’nun bağrındaki bir Hristiyan hançerinin sökülüp atılmasıydı. Bu yüzden denir ki; “İzmir’i ilk defa Haçlıların elinden alıp kesin olarak Türk yurdu yapan Emir Timur’du.” Bu zafer, Türk tarihi için sembolik bir anlam kazandı ve bu zaferde kullanılan kılıçlar da o sembolün bir parçası oldu.

Bölüm 2: Emanetin Sessiz Yolculuğu ve Buhara’dan Gelen Sürpriz

Timur’un fethinden sonra İzmir, bir daha asla eski sahiplerine dönmedi ve bir Osmanlı şehri olarak gelişti. Peki, o zaferin simgesi olan kılıçlara ne oldu? Tarih, bu kılıçların 500 yıllık yolculuğunu net olarak kaydetmese de, bu tür kutsal emanetlerin genellikle tekkelerde, türbelerde veya özel ailelerin sandıklarında büyük bir hürmetle saklandığı bilinir. Onlar, sadece birer savaş aleti değil, aynı zamanda manevi bir gücün ve kutlu bir zaferin timsali olarak nesilden nesile aktarıldılar.

Ta ki, tarih tekerrür edip, İzmir yeniden bir “işgal” altına girene kadar. 15 Mayıs 1919’da Yunan ordusunun İzmir’e çıkması, Türk milleti için 1402’deki Haçlı varlığının modern bir yansıması gibiydi. İzmir, yeniden “kurtarılması gereken Türk yurdu” olmuştu. Üç yıl süren kanlı ve onurlu bir Milli Mücadele’nin ardından, Türk ordusu 1922 yazında Büyük Taarruz için hazırlanırken, kimsenin beklemediği, manevi değeri ölçülemez bir hediye Ankara’ya ulaştı.

Bu hediye, bir başka Türk yurdu olan, Timur’un mirasının yaşadığı topraklardan, Buhara Halk Sovyet Cumhuriyeti’nden geliyordu. Buhara halkı, Batılı emperyalistlere karşı varoluş mücadelesi veren Anadolu’daki kardeşlerine destek olmak amacıyla, aralarında topladıkları paraların yanı sıra, en değerli tarihi ve manevi hazinelerini de göndermişlerdi. Bu hazinelerin içinde, üç adet paha biçilmez kılıç vardı. Rivayete göre bu kılıçlar, Emir Timur’a veya onun zaferlerine atfedilen, o dönemin yadigarlarıydı.

Bölüm 3: Kılıçların Yeni Sahipleri – Tarih Görevini Devrediyor

Buhara’dan gelen bu anlamlı hediye, Ankara’da büyük bir coşku ve moralle karşılandı. Bu kılıçlar, sadece birer hediye değil, aynı zamanda yüzlerce yıl önceki bir Türk zaferinin ruhunun, bugünkü mücadeleye aktarılmasıydı. Milli Mücadele’nin lideri, Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, bu sembolizmin gücünü çok iyi anlamıştı. Kılıçların nasıl dağıtılacağına dair verdiği karar, adeta bir tarih dersi niteliğindeydi:

• Birinci Kılıç: Doğal olarak, Türk Orduları Başkomutanı olarak Mustafa Kemal Paşa‘nın kendisine aitti. Bu, liderliğin ve başkomutanlık makamının tesciliydi.
• İkinci Kılıç: Büyük Taarruz’u yönetecek olan Batı Cephesi Komutanı İsmet (İnönü) Paşa‘ya verilecekti. Bu, sahadaki en büyük komutana duyulan güvenin ve verilen görevin sembolüydü.
• Üçüncü Kılıç: İşte en anlamlı ve en destansı karar buydu. Son kılıç, belirli bir kişiye değil, bir unvana, bir zafere adanmıştı. Bu kılıç, İzmir’e girecek ilk Türk subayına verilecekti.

Bu kararla birlikte, Emir Timur’un 520 yıllık kılıcı, sadece bir komutanın belinde duran bir aksesuar olmaktan çıkmış, bütün bir ordunun ulaşmaya çalıştığı kutlu bir hedefe, bir zafere dönüşmüştü. Her bir nefer, her bir subay, İzmir’e ilk girme şerefine nail olup o kılıcı kuşanma hayaliyle savaşacaktı. Tarih, bir kılıç üzerinden bütün bir orduya “zafer vaadi” fısıldıyordu.

Bölüm 4: Kader Anı – Üçüncü Kılıç Sahibini Buluyor

26 Ağustos 1922 sabahı başlayan Büyük Taarruz, Yunan ordusunu hezimete uğrattı. Mustafa Kemal Paşa’nın “Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri!” emriyle şahlanan Türk süvarileri, nefes kesen bir takiple İzmir’e doğru akmaya başladı. O tarihi kılıcı kuşanma şerefi, artık an meselesiydi.

9 Eylül 1922 sabahı, İzmir ufukta göründü. Şehre ilk ulaşan birliklerden olan Süvari Yüzbaşı Şerafettin (daha sonraki soyadıyla İzmir) ve komutasındaki askerler, büyük bir coşku ve tehlikelerle dolu bir atmosferde ilerleyerek Hükümet Konağı’na (Konak) ulaştılar. Yüzbaşı Şerafettin, yaralanmasına rağmen yılmadı, Konak balkonuna tırmanarak oradaki Yunan bayrağını indirdi ve yerine şanlı Türk bayrağını çekti. Bu an, işgalin bittiği, zaferin tescillendiği andı.

Bu kahramanlığın ardından, vaat edilen o üçüncü kılıç, Ankara’da düzenlenen bir törenle Yüzbaşı Şerafettin’e, yani “İzmir’e ilk giren Türk subayına” bizzat Başkomutan tarafından takdim edildi. Böylece 520 yıllık döngü tamamlanmıştı. Emir Timur’un, İzmir’i Haçlılardan temizlerken kullandığı veya bu zafere atfedilen kılıç, tam 520 yıl sonra, yine İzmir’i bir başka işgalden kurtaran bir Türk kahramanının belinde yeniden anlam bulmuştu.

Sonuç: Kılıcın Mirası – Çelikten Daha Güçlü Bir Sembol

Emir Timur’un kılıçlarının Milli Mücadele’deki bu öyküsü, bize basit bir savaş malzemesinin nasıl olup da bir ulusun kaderiyle bütünleşebileceğini gösteren en güçlü örneklerden biridir. Bu kılıçlar, çelikten çok daha fazlasıdır. Onlar;

• Tarihsel Sürekliliğin Sembolüdür: Türk milletinin, farklı çağlarda, farklı düşmanlara karşı aynı yurt için savaştığının kanıtıdır.
• Milli Egemenliğin Tescilidir: Bir yurdu vatan yapan şeyin, oradaki düşman varlığını sona erdirme iradesi olduğunu gösterir.
• Moral ve Motivasyon Kaynağıdır: En umutsuz anlarda, atalardan gelen bir mirasın nasıl olup da bütün bir orduya zafer inancı aşılayabileceğinin ispatıdır.

Mustafa Kemal Paşa ve silah arkadaşları, bu emaneti kuşanarak sadece bir kılıç değil, aynı zamanda Timur’dan gelen o büyük zaferin ruhunu ve özgüvenini de kuşanmışlardı. Bu yüzden o kılıçlar, bir müzede sergilenen soğuk birer nesne değil, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş harcındaki en anlamlı ve en destansı sembollerden biri olarak tarihteki yerini almıştır.