Gülbahar: Aşkın ve Baharın Övgüsü – Yunan ve Türk Kültüründe Sevilen Bir Şarkı

‘Gülbahar’ şarkısı, Yunanistan’da popüler bir halk şarkısıdır. Şarkının hikayesi, 1950’lerin başlarında Yunan müziği bestecisi ve söz yazarı olan Stelios Kazantzidis tarafından yazılmıştır.

Şarkının sözleri, aşkın güzelliği ve doğanın yenilenmesi ile ilgilidir. Gülbahar mevsimi, kışın ardından gelen ve doğanın yeniden canlanmasına işaret eden bir bahar mevsimidir. Şarkının sözleri, baharın gelişiyle yeniden canlanan doğanın güzelliğini ve aşkın yeniden canlanmasını kutlar.

Gülbahar, yaygın olarak kullanılan bir Türk kadın adıdır. ‘Baharın gülü’ anlamına gelir. 15. yüzyılda iki farklı Osmanlı padişahının iki farklı eşinin adıydı.

Gülbahar Hatun, Sultan II. Mehmed’in 1446’da evlenen İmparatoriçe eşidir. Aynı zamanda Sultan II. Bayezid’in annesidir. Bazı akademisyenler, babasının Karadeniz bölgesinden Müslüman olan ve Türk ordusuna katılan bir Rum olduğuna inanıyor.

Bu adı kullanan ikinci Osmanlı İmparatoriçesi, doğum adı Ayşe olan II. Gülbahar Hatun’dur. Büyük Gülbahar’ın oğlu Sultan II. Bayezid ile evlendi.

Bu şarkıda Gülbahar ismi her iki Osmanlı eşini da kastetmiyor gibi görünüyor. Gülbahar adında hayali bir kadın için geçerli gibi görünüyor.

Vasilis Tsitsanis hakkında

Vasilis Tsitsanis bu şarkının bestecisiydi. Bazı kaynaklar onun aynı zamanda söz yazarı olduğunu söylerken, diğerleri sözleri Eftihia Papayiannopoulou’ya atfediyor.

Tsitsanis, keman, mandola, mandolin ve buzuki çalmayı öğrenen çok yönlü bir müzisyendi . Bestelediği şarkıları kaydetmek için birkaç şarkıcıyla işbirliği yaptı ve onlara buzuki’de eşlik etti . Müziği, işbirlikçilerinin birçoğunun şöhrete ve başarılı kariyerlere başlamasına yardımcı oldu.

Söz Yazarı Eftihia Papayiannopoulou Hakkında

Bu şarkı, takma adı EE Gria (yaşlı kadın) olan Eftihia Papayiannopoulou adlı çok ünlü bir söz yazarı tarafından yazılmıştır.

Efsanevi Eftihia Xatzigeorgiou (Papayiannopoulou), 1893 yılında Smyrna (Türkiye’de bugün İzmir olarak bilinen) yakınlarındaki Aydın şehrinde doğdu. Anadolu’lu bir Yunan mülteci olarak hayatı, acıyı ve ıstırabı hissetti. 1950’lerden 1960’lara kadar bir söz yazarı olarak yetenekleri, o zamanın en büyük Laiko – Rebetes’lerinden bazılarının dikkatini çekti. İşbirlikleri Apostolos Kaldaras, Stelios Kazandzidis, Vasilis Tsitsanis ve Manos Hadjidakis, Manolis Hiotis, Babis Bakalis bunlardan birkaçıdır.

Eftihia, şarkı sözleri ve fikri mülkiyet hakları konusunda Stelios Kazandzidis ve Vasilis Tsitsanis ile anlaşmazlığa düştü. Bu devirde kadınlara pek itibar ve hürmet olunmuyordu. Adam her zaman hükmetti ve son sözü söyledi. Bu erkeklerin çoğu, başarılı şarkılarının arkasında bir kadın olduğunu başkalarının bilmesini istemiyordu.

Eftihia Papayiannopoulou hırslı bir tzogadora (kumarbaz) olduğu için ona karşı pek çok yargılama ve eleştiri var . Eşini ve kızını yakın bir süre içinde kaybetmesi onu bu yola yöneltti. Kumar bir bağımlılıktır ve yargılanmamalıdır. Hızlı paraya sahip olma çaresizliği içinde, komisyon alma haklarını elinde tutmak yerine şarkılarının haklarını satma ihtiyacı hissetti.

Aralık 2019’da hayat hikayesini konu alan yeni bir Yunan filmi yayınlandı. Çok sayıda bilet sattı ve çok popülerdi.

Rena Dalia hakkında

Rena Dalia, 1934 yılında Patra’da Eleftheria Papakosta olarak doğdu. Kökleri Yunanistan’ın Hpiros kentinde olan 18 çocuktan biriydi ve Laiko tarzı en büyük şarkıcılardan biriydi. İlk olarak lisede koroda şarkı söyleyerek vokal yeteneklerini gösterdi. 18 yaşında, annesiyle birlikte daktilo olarak çalışmak için Atina’ya geldi ve onları destekledi. Yaşadıkları dairenin altında bir radyo yapımcısı olan Kostas Zafiris ile tanıştığı bir taverna vardı. Zafiris onu bir radyo yetenek yarışmasına katılmaya teşvik etti ve o birinci oldu.

Bunu bir tavernada şarkıcı olarak bir iş takip etti ve bu da şarkıcılık kariyerine başladı. Orada sesinden ve güzelliğinden etkilenen Yiannis Papaioannou’nun dikkatini çekti. Kısa süre sonra Yunan müzik mesleğindeki diğer büyük müzisyenleri tanımaya başladı. İlk büyük hiti Gülbahar onun için Vasilis Tsitsanis tarafından bestelendi.

Dalia, Yunanistan’da başarılı bir şarkıcılık kariyerinin yanı sıra diasporadaki Yunanlılar arasında ve ayrıca Arabistan’da bir turne kariyeri yaşadı.

Eleftheria Arvanitaki hakkında

Bu şarkıyı kaydeden sanatçılardan biri olan Eleftheria Arvanitaki, rebetiko , laiko ve caz müzik tarzlarını söylemesiyle tanınan bir Yunan halk şarkıcısıdır. 1957 doğumlu, şarkıcılık kariyerine rebetiko müziği icra eden Opisthodromiki Kompania (Retrograde Company) topluluğunun bir üyesi olarak başladı . Daha sonra 1984’te kendi adını taşıyan bir albümle solo şarkıcılık kariyerine başlamak için ayrıldı. Festivallerde ve diğer canlı müzik etkinliklerinde performans sergilemek için yoğun bir şekilde turneye çıktı. Arvanitaki, Atina’daki 2004 Yaz Olimpiyat Oyunlarının kapanış töreninde sahne aldı.

Şarkı sözleri

Parantez içindeki sayılar, çevirinin altında görünen dipnotları ifade eder.