8.4.3.1 ‘Cascade’ Sistemi
Aşağıdaki durumlarda çok girişli vize verilmelidir (‘cascade’ sistemi):
- Başvuru sahibi önceki iki yıl içinde (dördüncü başvurunun yapıldığı tarihten itibaren sayılan) üç adet uniform* vize almış ve bunları yasal olarak kullanmışsa. Seyahat belgesinin geçerliliği izin verdiği müddetçe, bir yıl geçerli çok girişli vize verilmelidir;
- Başvuru sahibi önceki iki yıl içinde (mevcut başvurunun yapıldığı tarihten itibaren sayılan) bir yıl geçerli önceki bir çok girişli uniform* vize almış ve bunu yasal olarak kullanmışsa. Seyahat belgesinin geçerliliği izin verdiği müddetçe, iki yıl geçerli çok girişli vize verilmelidir;
- Başvuru sahibi önceki üç yıl içinde (mevcut başvurunun yapıldığı tarihten itibaren sayılan) iki yıl geçerli önceki bir çok girişli uniform* vize almış ve bunu yasal olarak kullanmışsa. Seyahat belgesinin geçerliliği izin verdiği müddetçe, beş yıl geçerli çok girişli vize verilmelidir; ve
- Analoji yoluyla, başvuru sahibi önceki altı yıl içinde beş yıl geçerli önceki bir çok girişli uniform* vize almış ve bunu yasal olarak kullanmış olması durumunda, seyahat belgesinin geçerliliği izin veriyorsa tekrar beş yıl geçerli çok girişli vize verilmelidir.
*Vize Kodu’nun 25(3) maddesi uyarınca yalnızca seyahat belgesi tüm Üye Devletler tarafından tanınmadığı için verilen sınırlı bölgesel geçerlilik vizeler de dikkate alınmalıdır (madde 8.5.3.). Havaalanı transit vizeleri veya Vize Kodu’nun 25(1) maddesi uyarınca verilen sınırlı bölgesel geçerlilik vizeler dikkate alınmayacaktır.
Uzun geçerlilik çok girişli vize verme koşulları kümülatif değildir. Örneğin, önceki iki yıl içinde bir yıl geçerli çok girişli vize almış ve yasal olarak kullanmış bir başvuru sahibine, daha önceki iki yıllık dönemde üç vizeye sahip olmamış olsa bile, iki yıl geçerli çok girişli vize verilmelidir.
Bu Bölümün içeriği temelinde, Üye Devletlerin herhangi bir yerdeki konsoloslukları, yerel koşulları dikkate alarak ve tüm veya belirli başvuru sahibi kategorileri için daha (veya daha az) cömert ‘cascade’ler sunmak amacıyla bu genel kuralların uygulanmasını hazırlamalıdır. Yerel uygulama, Vize Kodu’nda (Madde 24(2d)) belirtilen prosedür uyarınca Vize Komitesi ile istişare edildikten sonra Komisyon tarafından kabul edilmelidir ve vize bölümlerinin organizasyonu ve yerel Schengen işbirliği el kitabında (Vize Kodu El Kitabı II, Bölüm II, madde 1.1) daha ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
Çok girişli vize verilmesi için yerel ‘cascade’leri belirleyen uygulama kararları, Üye Devletler için yasal olarak bağlayıcıdır.
Örnek:
Muskat’ta ikamet eden bir Umman vatandaşı, ailesinin mülkü bulunan Sicilya’ya (İtalya) seyahat etmek istemekte ve kısa süreli vize başvurusu yapmaktadır.
Umman’da ikamet eden ve vize başvurusu yapan Umman vatandaşları, çok girişli vize verilmesi konusunda özel yerel kurallara (‘cascade’ sistemi) tabidir. Başvuru sahiplerine, ilk kez başvuru yapanlar olsalar bile (seyahat belgesinin geçerliliği izin verdiği müddetçe), İtalyan konsolosluğu tarafından beş yıl geçerlilik süreli çok girişli vize verilmelidir.
Örnek:
İyi niyetli bir Tunuslu vatandaş, son iki yılda Schengen bölgesine üç kez yasal olarak seyahat etmiş, önceki iki yıl içinde sırasıyla Tunus’taki Belçika, İspanya ve İtalya konsoloslukları tarafından verilen üç tek girişli vizeyle. Şimdi Çekya’yı ziyaret etmek istemekte ve seyahat belgesi önümüzdeki dört yıl boyunca geçerli.
Çek konsolosluğu, bir yıl geçerlilik süreli çok girişli vize vermelidir.
Bireysel durumlarda, tüm dönem boyunca giriş koşullarının karşılanacağına dair makul şüphe olduğunda geçerlilik süresi kısaltılabilir.
Bu tür şüphe, başvuru sahibinin öngörülebilir kişisel/ekonomik koşullardaki değişiklik nedeniyle gelecekte belirli bir noktada giriş koşullarını karşılamayı bırakacağını muhtemel kılan objektif kriterlere bağlı olmalıdır.
Örnekler:
- Bir vize başvuru sahibi, üç yılda sona erecek büyük ölçekli bir inşaat projesinde sabit süreli iş sözleşmesi ile çalışmaktadır. Konsolosluk, vizenin geçerliliğini istihdam süresine sınırlandırmayı düşünmelidir.
- Bir üçüncü ülke vatandaşı, dört yıl sonra sona erecek ikamet ülkesinde sabit süreli oturma iznine sahiptir. Konsolosluk, vizenin geçerliliğini oturma izni süresinden üç ay eksiğe sınırlandırmayı düşünmelidir.
8.4.3.2 Sık ve Düzenli Seyahat Eden Diğer Kategoriler
Uzun geçerlilik çok girişli vize, yukarıdaki ‘cascade’ sistemi kapsamında uygun olmayan sık ve düzenli seyahat eden kişilere de seyahat amacından bağımsız olarak verilmelidir. Bu, özellikle herhangi bir Üye Devlet tarafından verilen önceki uniform vizelerin veya sınırlı bölgesel geçerlilik vizelerinin (Vize Kodu’nun 25(3) maddesi uyarınca, bu El Kitabı’nın 8.5.3 maddesi) yasal kullanımı yoluyla dürüstlük ve güvenilirliklerini kanıtlamış ve sık veya düzenli seyahat etme ihtiyacını kanıtlayan veya niyetlerini gerekçelendiren kişileri ilgilendirebilir.
Bu nedenle, mesleklerini icra etmek amacıyla seyahat eden kişilere özellikle dikkat edilmelidir:
İş İnsanları:
Örnek: ‘Cascade’ kuralları uyarınca nitelik kazanmak için gerekli vize geçmişine sahip olmayan turizm sektöründe çalışan bir Çinli işadamı, Hırvatistan’a seyahat etmek ve ülkede yılda iki kez düzenlenen uluslararası ticaret fuarına katılmak istemektedir. Güvenilir bir şirket tarafından sürekli sözleşmeyle istihdam edilmekte ve fuarlara katıldıktan sonra Çin’e dönme niyetini göstermektedir.
Hırvat konsolosluğu, en azından ilk yıl ticaret fuarlarını kapsayan geçerlilik süreli çok girişli vize vermeyi düşünebilir. İşadamı bir yıllık vizeyi yasal olarak kullandıktan sonra yeniden başvurursa, genel ‘cascade’ kurallarına göre iki yıllık vize verilmelidir.
Denizciler:
Bu özel kişi kategorisi için, denizcinin bineceği veya ineceği geminin programlarında (örneğin hava koşulları nedeniyle) öngörülemeyen değişiklikler olabilir.
Bu nedenle, özellikle önceki uniform vizelerin veya sınırlı bölgesel geçerlilik vizelerinin yasal kullanımı ve ilgili bir iş sözleşmesine sahip olma yoluyla dürüstlük ve güvenilirliklerini kanıtlamış denizciler, genellikle daha uzun geçerlilik süreli çok girişli vize verilmesi için bir kategori olarak nitelendirilir.
Örnek: Sektörde birkaç yıldır çalışan ve önceki vizeleri doğru kullanarak dürüstlük ve güvenilirliğini kanıtlamış bir Endonezyalı denizci, Cenova’dan (İtalya) ayrılacak bir gemide 8 aylık sözleşme başlatmak üzere İtalyan Konsolosluğu’na vize başvurusu yapmaktadır. Sözleşme sonunda denizci kısaca Endonezya’ya dönecek, ardından Pire’den (Yunanistan) ayrılacak başka bir gemide yeni bir sözleşme başlatacaktır.
Uzun (en az bir yıl) geçerlilik süreli çok girişli vize verilmelidir.
Örnek: İlk kez başvuru yapan Hindistanlı bir denizci, İsveç’e gidip bir gemiye binerek 10 aylık sözleşme tamamlayacaktır.
Denizcinin sözleşme sonunda gemiyi bir Üye Devlet limanında bırakıp Hindistan’a dönmek için havaalanına ulaşmasına izin vermek için, sözleşme sonunda inmesine izin verecek yeterince uzun geçerlilik süreli vize verilmelidir.
Diğer Kategoriler:
- Üye Devletler ve Avrupa Birliği kurumları ile düzenli resmi temaslar kuran memurlar;
- Eğitim amaçlı, seminerler ve konferanslar için seyahat eden sivil toplum örgütlerinin temsilcileri;
Örnek: Sınır Tanımayan Doktorlar, 2 yıllık burs programının parçası olarak Bhutanlı bir uygulayıcıyı birkaç Üye Devlette bir dizi konferansa katılmaya davet etmektedir. Bhutanlı uygulayıcı, burs programından sorumlu operasyonel merkez bulunan ve ilk konferansın gerçekleşeceği Barselona’ya (İspanya) ulaşmak için Amsterdam’a (Hollanda) uçmayı planlamaktadır.
İspanyol konsolosluğu iki yıl geçerlilik süreli çok girişli vize vermelidir.
- Güvenilir davet eden kuruluşlar tarafından desteklenen insan hakları savunucuları ve/veya muhalifler iyi niyetli başvuru sahipleri olarak değerlendirilebilir ve giriş koşulları karşılanıyorsa konsolosluklar uzun geçerlilik çok girişli vizeler verebilir.
Örnek: Etiyopyalı tanınmış bir insan hakları savunucusu, düzenli olarak Avrupa Birliği’ne konferanslara katılmak, Avrupa STK’larındaki ilgili paydaşlar ve meslektaşlarla görüşmek için seyahat etmekte ve vizenin geçerlilik süresi dolmadan önce Etiyopya’ya dönme niyetini göstermektedir. En sık ziyaret edilen ülke Almanya’dır, ancak ilk öngörülen seyahati İsveç’tir.
Almanya en sık varış Üye Devleti olduğu için, Alman konsolosluğu başvuruyu işleme almalı ve uzun geçerlilik çok girişli vize vermelidir.
- Bilimsel araştırma yürütmek amacıyla Üye Devletlere seyahat eden araştırmacılar;
- (Bir) Üye Devlet(ler)de düzenli antrenman veya yarışmalar yapan sporcular;
- Üye Devletlerde düzenli performans sergileyen sanatçılar (bu amaç için çalışma izni alma ihtiyacını etkilemeksizin);
- Meslek mensupları;
- Uluslararası taşımacılıkta çalışan kamyon, otobüs ve koltuklu otobüs şoförleri.
Uzun geçerlilik çok girişli vize, yukarıdaki ‘cascade’ sistemi kapsamında uygun olmayan sık ve düzenli seyahat eden kişilere de seyahat amacından bağımsız olarak verilmelidir. Bu, özellikle herhangi bir Üye Devlet tarafından verilen önceki uniform vizelerin veya sınırlı bölgesel geçerlilik vizelerinin yasal kullanımı yoluyla dürüstlük ve güvenilirliklerini kanıtlamış kişileri ilgilendirebilir. Bu nedenle aşağıdaki seyahatçi kategorilerine de özellikle dikkat edilmelidir:
- Turizm amacıyla seyahat eden kişiler;
- Bir Üye Devlet toprakları içinde gayrimenkul mülkiyetine sahip kişiler;
- AB ve İsviçre vatandaşlarının aile üyeleri ve Üye Devletlerde yasal olarak ikamet eden üçüncü ülke vatandaşlarının aile üyeleri.
AB tarafından akdedilen vize kolaylaştırma anlaşmaları kapsamındaki kişi kategorilerine uygulanan özel kurallar konusunda, ilgili kılavuzlara bakınız (bu El Kitabı’nın I. Bölümü, madde 6).
